Een afdoende naamsverklaring bestaat nog steeds niet. F. Debrabandere neemt in zijn Verklarend Woordenboek van de Familienamen in België en Noord-Frankrijk, een oudere verklaring over uit het werk van Dauzat: Donche komt voort uit d'onche - de onche, Pikardische vorm van d'once, afgeleid uit het latijn uncia = ons, het kleinste gewicht (ca 30 gr.) gebruikt door goudsmeden.
Varianten van de familienaam zijn: Donce, Donse en Donsse. In het oud-nederlands wordt de gewichtsmaat 'ons' ook in deze zelfde varianten geschreven.
Donche is de meest voorkomende variant. Donce komt ook voor zowel in de Veurnse, Diksmuidse als Ieperse tak, maar werd in de loop der 18de eeuw steeds minder gebruikt om tenslotte op natuurlijke wijze uit te sterven. (de laatste Donce overleed te Zonnebeke in 1958)
Donse treft men eveneens in alle takken aan. Een tak der Zonnebeekse Donche's verspreidde zich vanaf het begin van de 18de eeuw als een familie van binnenschippers via het Boezingekanaal naar Nieuwpoort, Bredene, Veurne en uiteindelijk Antwerpen, waar de naam nog door enkele gezinnen gedragen wordt. Vanuit Veurne verspreide de tak zich ook via de kanalen westwaarts naar Noord-Frankrijk, waar men de naam nog heden ten dage aantreft. Enkele andere gezinnen Donse treft men aan in het arrondissement Komen, zij stammen af uit een andere deeltak der Zonnebeekse Donche's.
Donsse is een alternatieve schrijfwijze voor Donse. Dons komt soms voor als verkorting van Donse.
Zoals steeds in oude akten worden de naamvarianten kwistig door elkaar gebruikt en ook zelfs wanneer zij betrekking hebben op een en dezelfde persoon.
Het wapenschild stelt een roskam (paardekam) voor op een achtergrond van hermelijn. (soms vergezeld van drie spoorradertjes (sterren), niet in de Diksmuidse (en Brugse en Duinkerkse) tak noch te Lo) De heraldische kleur van de roskam is: keel (rood).
In heraldische taal luidt de beschrijving: Van hermelijn met een roskam van keel.
Er is een merkwaardige overeenkomst met het wapenschild van de grafelijke familie van der Burch, genoemd naar een burchttoren (afgebroken 1650), die stond te Sint-Rijkers, een buurgemeente van Alveringem: Van hermelijn met drie roskammen van keel, twee in het hoofd, één in de punt. Helmteken: de roskam van het schild in een vlucht van zilver en keel. Zie: H. DOUXCHAMPS, Les quarante families les plus anciennes de Belgique, Burch in: Le Parchemin, 1998/2, en het familiekasteel te Ecaussines-Lalaing, verblijfplaats van de familie sinds de 17de eeuw. Nog slechts één andere Veurnambachtse familie gebruikt drie roskammen op hermelijn: Stevin (voorouders van de wiskundige Simon Stevin). Van der Burch, Stevin en Donche zijn de enige drie families in Veurnambacht met (een) roskam(men) in het wapenschild (en in elk van de drie gevallen, roodgekleurd en op een achtergrond van hermelijn).
Het oudst bekende en nog steeds bestaande zegel dateert van januari 1435 (Jacob I Donche, schepen-keurheer van de kasselrij Veurne). (Alg. Rijksarchief, Kwitanties van de Rekenkamer te Rijsel). Alles samen zijn er ongeveer een 50-tal bewaard (28 ervan hebben wel betrekking op één en dezelfde persoon). Een der meest recente is een briefzegel van 1761. Enkele oude zegels vindt men afgebeeld in het overzicht der eerste 7 generaties.
Occasioneel treft men de naam Doens(s)e aan in akten. Soms is het een verschrijving van de naam Dons(s)(e). Er bestaat echter in Zeeland een familie Doens(s)(e), die niet verwant is met de familie Donche. Men treft de naam ook aan in het Noorden der provincies Oost- en West.-Vlaanderen.
Een familienaam Donze komt in de 17de en 18de eeuw in Zuidelijk West-Vlaanderen. ook voor. Thans zijn er nog slechts zeer weinig Donze's in België. (Dranouter) Er zijn wel ook diverse afstammelingen in Zeeland (Nederland), voortkomend uit Boezinge (België, bij Ieper). Er is geen verband met de familie Donche. De naam Donze vindt haar oorsprong iets over de Belgische grens aan de andere kant van de Leie in Verlinghem bij Rijsel (Frankrijk) waarvan een tak uitweek naar het Ieperse begin 17de eeuw.
Een naam Douche komt in Noord-Frankrijk nog steeds veel voor. Er is geen verband met Donche. Sporadisch duikt een vertegenwoordiger van die naam in Vlaanderen op. Zij werd dan wel in oude akten soms geschreven als Douché‚ of Douchez, duidelijk door de schrijvenden geïnterpreteerd als een franstalige naam met de klemtoon op de tweede lettergreep.
Guydonche of Guidouche komen zeer sporadisch voor, soms in twee delen geschreven, en reeds in de 14de en begin 15de eeuw in de kasselrij Veurne. Wellicht gaat het hier om verwanten en afstammelingen van raadsheer Jan Guidonche (+/-1315 - 1368), rechtsgeleerde van Lodewijk van Male, graaf van Vlaanderen en van Nicolaas Guidonce, ontvanger van Vlaanderen in 1336. Het zegel van deze laatste (13 sept. 1336) toont zijn wapenschild: In een drielob een kruis beladen met een hartschild en vier vijfbladen, helemaal verschillend m.a.w. dan het wapenschild Donche. Het randschrift luidt: S. NICOLAI GVIDVCCI DE SENIS (S.=Sigillum). Guidonche of Guidouche is de verfranste vorm van de Italiaanse familienaam Guiducci uit Sienna.
In Frankrijk, bestaat nog een andere, ongeveer even grote familie Donche. Zij stammen vermoedelijk allen uit de familie Donche uit het département du Haute-Savoie, nabij Genève en de Zwitserse grens. De familie Donche aldaar stamt uit het dorpje Saint-André-de-Boëge. De verst bekende voorvader is Pierre Donchoz dit Reybaz, geboren rond 1560. Wij hebben nimmer ook maar de geringste aanwijzing gevonden dat er een mogelijk verband met Vlaanderen zou zijn.
In de Verenigde Staten zijn er een 20-tal telefoonabonnees met de naam Donche, in de volkstelling van 1850 van New York zijn er twee vermeldingen van Donche. Familieverbanden zijn nog niet gevonden. Er is veel kans dat het om een verkorte schrijfwijze gaat van de Slavische naam Doncheski of Donchesky. (andere gelijkluidende namen onder de telefoonabonnees zijn: Doncheck, Doncheff, Donchenka, Doncheske, Donchess)
